جغرافياي شهری خروین

1- جایگاه جغرافیایی و طبیعی خروین

شهر خرو که اکنون یکی از شهرهای شهرستان جدید زبرخان قلمداد می گردد، تا قبل از تیرماه 1399 از توابع بخش زبرخان شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی بوده است که در 36 درجه و 11 دقیقه عرض جغرافیایی و ۵9 درجه و 3 دقیقه طول جغرافیایی در شمال شرقی دشت نیشابور واقع می باشد. فاصله خرو تا شهر قدمگاه در شرق 4 کیلومتر و تا شهر نیشابور در غرب 20 کیلومتر است. این شهر ابتدا در دوره های 1345 و 1355 به عنوان شهر خرو علیا قلمداد می گردید و پس از آن در دوره های 1365 و 1375 به عنوان روستا سرشماری شد اما در سال 1379 مجددا با احتساب دو روستای خرو علیا و سفلی به شهر ارتقاء یافت و در سال1387 با ادغام روستای ساحل برج و شهرک مسکونی امام رضا (ع)، به شهری خطی تبدیل شد که از 20 کیلومتری جاده اصلی ارتباطی نیشابور- مشهد محدوده شهری آن آغاز و با امتداد جنوبی– شمالی با فاصله 5 کیلومتری تا انتهای دره خرو علیا را شامل می گردد. نقشه زیر موقعیت شهر خرو را در منطقه نشان می دهد.

بخش اعظم بافت مسکونی محلات خرو علیا با شیب 4 تا 40 درصد در دامنه های ارتفاعات شهر به صورت پلکانی و مشابه مساکن ماسوله در گیلان ساخته شده اند و به دلیل قدمت سکونت در این قسمت، بخشی از مساکن شهر از مواد و مصالح قدیمی نظیر چوب، سنگ، آجر و گل ساخته شده و تنها در سال های اخیر به دلیل لزوم مقاوم سازی و بروز چندین زلزله، بازسازی و از مصالح جدید استفاده شده است. در این محلات همچنین غالبا معابر دارای شیب زیاد و بسیار کم عرض و دارای محدودیت تردد خودرو می باشند و هر چه مساکن این محلات به بستر رودخانه خرو کوچک و بزرگ نزدیک شده اند، از نظر کیفیت مصالح و عرض معابر وضعیت مطلوب تری دارند. در قسمت جنوبی شهر شامل بخشی از محلات خرو سفلی ( محلات پیرامون جاده ارتباطی و رودخانه خرو ) و بافت فیزیکی شهرک های مسکونی و صنعتی، اراضی دارای شیب 2 تا 6 درصدی بوده و مساکن از مصالح جدید ساخته شده اند و معابر جدید با عرض های مناسب و دارای شبکه منظم شکل گرفته اند. شهرک های مذکور ضمن امتداد خطی در حاشیه جاده ارتباطی خرو، در حاشیه شمالی جاده اصلی نیشابور – مشهد نیز امتداد یافته اند و بخش جنوبی جاده نیشابور – مشهد نیز محل استقرار و توسعه روستای ساحل برج است که هم اکنون ضمیمه شهر خرو گردیده و بافت مسکونی آن نیز در حاشیه جاده مواصلاتی بازسازی و دارای مصالح جدید است و قسمت های دورتر از جاده، مساکن قدیمی بیشتر به چشم می آیند.

منبع مهم آبی شهر، رودخانه خرو بوده که دارای دو سرشاخه اصلی و پرآب به نام های خرو کوچک و بزرگ است و وسعت کل حوضه آبریز آن تا محل ایستگاه، ۱۰۹ کیلومتر مربع می باشد که طول آبراه خرو کوچک 14 کیلومتر و حوضه آبریز آن شامل دامنه های قلل سیاه خونی، سیاه کوه و شیرباد در قسمت شمال غربی شهر است و آورد سالیانه آب آن حدود 9 میلیون متر مکعب برآورد شده است. سرشاخه خرو بزرگ از قله زنبورگاه سرچشمه گرفته و طول آبراه آن 21 کیلومتر و آورد سالیانه آب آن نیز حدود 11 میلیون متر مکعب می باشد. حداکثر و حداقل EC آب رودخانه نیز به ترتیب ۴۰۰۰ و ۶۶۰ میکروموس بر سانتی متر است. دو سرشاخه رودخانه خرو پس از مشروب ساختن باغات شهر در بخش میانی خرو علیا به هم می رسند و در ادامه ضمن آبیاری باغات پایین دست و باغات خرو سفلی، در سال های پر بارش، سیلاب آنها اراضی و باغات روستاهای بوژمهران، اردوغش و سعیدآباد را نیز مشروب می نماید. از نظر منابع آب شهری، امروزه ساکنین شهر خرو برای مصارف شرب از آب بهداشتی 5 مخزن به ظرفیت 4500 متر مکعب، 5 حلقه چاه عمیق و یک دهانه چشمه استفاده می کنند و برای فعالیت های کشاورزی و باغداری نیز عمدتا از آب رودخانه خرو و 4 حلقه چاه عمیق و 17 دهانه چشمه و رشته قنات بهره می برند.

با توجه به موقعیت توپوگرافی شهر خرو و استقرار بخش بزرگی از بافت مسکونی آن در حواشی بستر رودخانه، حدود 30 درصد بافت مسکونی و باغات شهر در محلات خرو علیا و خرو سفلی و حدود 20 درصد مساکن و بافت شهرک های جنوبی شهر در معرض سیلاب با میزان متوسط تا شدید بوده که البته طی 20 سال اخیر به دلیل لایروبی بستر و دیوارچینی حاشیه رودخانه، میزان خطر پذیری آنها کاهش یافته است ولی با این وجود در صورت بروز بارندگی های شدید با طول مدت زیاد، احتمال بروز خسارت های مالی به ویژه به باغات شهر وجود دارد.

از نظر زمین شناسی، محدوده­ شهر خرو در حوضه­ رخنمون تشكيلات دوران اول (سازندهای لالون و بهرام)، دوران دوم ( ماسه سنگ های دگرگون شده و حساس به فرسایش) و دوران سوم زمين شناسي (پالئوژن، نئوژن و کواترنر ) قرار دارد. در انتهای دره خرو عموما تشکیلات دوران اول به وسیله مسیرهای دگرگونی پوشیده شده هستند. رسوبات پالئوژن و نئوژن در حاشيه شمالي دشت نیشابور و شهر خرو تحت تأثير حركات تكتونيك پيشكوه­هاي بينالود، ناهمواري‌هاي كم ارتفاع پیرامون شهر خرو ( خرو سفلی ) را به وجود آورده اند ( حسین زاده و همکاران، 1387). بنابراین از نظر زلزله خیزی، شهر خرو تحت تأثیر گسل های لرزه زا خرو و بينالود قرار دارد و با توجه به این که خرو در رسوب هاي ريزدانه، منفصل و سنگهاي مارني – ژيپسي نئوژن و سطوح رسي دامنه های رشته کوه بینالود قرار گرفته است، در صورت عبور امواج زلزله از پتانسيل خطر نسبتاً متوسط و واگرائی در خاک خشک منطقه برخوردار می باشد، اما به دلیل این که اغلب سازه های مساکن قدیم شهر در پایکوه و سطوح  با شیب زیاد قرار دارند، احتمال سقوط و ریزش مصالح ساختماني و جريان آنها در داخل معابر زیاد بوده و خسارت های سنگین مالی و جانی نیز متصور می باشد.

2- جغرافیای تاریخی خرو

بر اساس شواهد باستان شناسی، نیشابور در نیمه دوم هزاره سوم پیش از میلاد، مرکز بزرگ تمدن و شکوفایی فرهنگ و هنر دوران برنز بوده و با تمدن های پیشرفته آن دوران دارای ارتباطات گسترده فرهنگی و تجاری بوده است. کشف بقایای اسکلت انسانی با قدمت 5300 سال قبل، از تپه باستانی برج و در 3 کیلومتری جنوب شهر خرو نیز نشان می دهد سکونت در محدوده شهر خرو، دارای قدمتی بیش از 5 هزار سال می باشد. ( طاهری، 1388). علاوه بر این قرار گرفتن نیشابور و شهر خرو در امتداد جاده ابریشم – مهم ترین مسیر ارتباطی بین شرق و غرب- از جمله عواملی بوده که بر اهمیت تاریخی و تجاری این منطقه در قبل و قرون اولیه اسلامی افزوده است، به طوری که آثار برجای مانده از محوطه های باستانی، کاروانسراها و برج و باروهای نیمه ویران قرون اولیه و میانی اسلامی، شواهدی بر این مدعا می باشند.

واژه خرو در برخی منابع به معنی محل تقسیم مورد استفاده قرار می گرفته و شاید اتلاق کردن این نام برای این منطقه چندان بی ربط نبوده، چرا که سکونتگاه خرو در محل تلاقی آب دو رودخانه دائمی و نسبتاً پرآب با نام خرو بزرگ و کوچک واقع شده است. از آنجا که نشانه هایی از واژه خرو، ساکنین، راهها و آثار آن در کتب معروف تاریخی و تذکره ها نظیر: تاریخ بیهقی، تاریخ نیشـابور، منتخب السیاق، معجم البلدان، اسرارالتوحید و . . . به دست ‌آمده، به نظر می رسد تاریخ خرو به قرون اولیه اسلامی بر می گردد. در کتاب تاریخ نیشابور ذکر گردیده که در معرفی خرو، قدمای جغرافیانویسان همیشه خرو را به نیشابور اضافه می کرده اند تا با خرو دیگری (خرو جبلی در دامنه هزار مسجد ) اشتباه نشود (حاکم نیشابوری، 1375).

جغرافیانویسان و مورخین قرون اولیه اسلامی نیز در آثار و وقایع سفر خود همواره مسیرهای کوهستانی نیشابور به توس را به عنوان راه های میانبر یاد کرده اند. بنابراین بر اساس متون تاریخی، آثار و شواهد باستان شناسی سابقه استفاده از مسیرهای مذکور به چند هزار سال قبل باز می گردد. مسافران و کاروانیان طی قرون گذشته در حوالی قریه های خرو و درود مسیر خود به جانب توس و سناباد قدیم را از مسیرهای اصلی و جلگه ای (نیشابور- قدمگاه- ده سرخ – مشهد و . . ) به سمت مسیرهای کوهستانی یا چاپاری ( خرو و درود ) تغییر می داده اند و این مسیرها ضمن کوتاه کردن مسافت، در تابستان به دلیل وجود باغ های فراوان و کاهش گرما جذابیت بیشتری داشته اند. مسیر خرو شامل راهی بوده که از کنار رودخانه بزرگ خرو به طرف کوههای مرتفع موسوم به تخت عوض، سیاه خوانی، کوه سنگ سفید مشعب شده و از روستاهای زشک، ابرده، شاندیز و ویرانی گذشته و در این حوالی از طرف شمال به تابران و از سمت شرق به نوغان و سناباد کهن می رسیده است. ابوسعید ابوالخیر (۴۴۰- ۳۵۷ قمری )  متذکر شده در سفرهای متعدد خود از مشهد به نیشابور، بارها در این مسیرها رفت و آمد کرده است. در سال 425 هجری نیز جمع زیادی از اهالی توس جهت غارت نیشابور از راه گردنه خرو و مسیر مذکور در حرکت بودند و در این محل توسط علی نوشتگین سردار سلطان مسعود غزنوی شکست خورده و تار و مار شده اند ( بختیاری شهری، 1381، 182-183). بنابراین موقعیت استقرار خرو در مسیر کوهستانی کاروانها به جانب توس سبب شده تا بخش مهمی از وقایع تاریخی گذشته آن در اسناد گذشته از بین نرود و همواره از نقش آفرینی آن در وقایع تاریخی نشانی باقی مانده باشد.

در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری نیز در کتاب گزارش روستاهای نیشابور در سال 1296 قمری (کتابچه نیشابور) ذکر گردیده که قریه خرو در 4 فرسنگی بلده ( شهر نیشابور) و از توابع بلوک اردوغش، در میان کوه واقع است. آب رودخانه بیست و شش زوج بوده که سهم قریه های خرو علیا، خرو سفلی، برج، اردوغش، بوژمهران، معموری و علی آباد از آب رودخانه خرو مشخص شده است. ساکنین خرو غالبا به زراعت، باغداری و گوسفندداری مشغول بوده اند و جمعیت خرو علیا مشتمل بر 267 خانوار و 1054 نفر و قریه خرو سفلی نیز مشتمل بر 115 خانوار و 398 نفر بوده است (درودی، 1382).

در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران از انتشارات دایره جغرافیایی ستاد ارتش به سال 1329 نیز ذکر گردیده ده خرو در بخش قدمگاه واقع بوده و این ده دارای 453 سکنه می باشد که ساکنین آن به فعالیت های کشاورزی و از جمله زراعت غلات، پنبه، گله داری و  کرباس بافی اشتغال داشته اند. در خرو پایین نیز 1231 سکنه زندگی می کرده اند که دفتر ازدواج و طلاق هم داشته است (فرهنگ جغرافیایی ایران، 1329). ذکر این نکته ضروری است که احتمالا آمار مربوط به خرو علیا و سفلی در این کتاب جابجا ثبت شده است، چرا که خرو علیا در طول دوره های قبلی و بعدی همواره جمعیت بیشتری از خرو سفلی داشته است.

 3- ویژگی های جمعیتی و مردم شناسی

با توجه به این که شهر خرو ابتدا در دوره های 1345 و 1355 به عنوان شهر خرو علیا قلمداد می گردید و پس از آن در دوره های 1365 و 1375 به عنوان روستا سرشماری شد و سپس در سال 1379 مجددا با احتساب دو روستای خرو علیا و سفلی به شهر ارتقاء یافت و درنهایت در سال 1387 با ادغام روستای ساحل برج و شهرک مسکونی امام رضا (ع)، به شهری خطی تبدیل گردید، بررسی تحولات جمعیت این شهر نیز به تبع تغییرات مذکور متفاوت بوده و نمی توان تحلیلی متقن از یک واحد جمعیتی مشخص را به انجام رسانید. جدول زیر نیز با ملاحظات گفته شده، به تحولات جمعیتی و نرخ رشد شهر خرو طی 60 سال گذشته اشاره دارد. در سال 1395 شهر خرو با 4374 خانوار و  13535 نفر جمعیت، بیشترین جمعیت شهری پس از شهر نیشابور را در خود جای داده است. با توجه به آمار 1395، بعد خانوار در خرو 3/01 نفر می باشد که به دلیل تغییرات سیاسی، تعیین نرخ رشد واقعی جمعیت و مهاجر فرستی یا مهاجرپذیری این شهر چندان دقیق نبوده اما با این وجود با ملاحظه این که این شهر از ابتدا به دلیل شرایط طبیعی و اقتصادی مناسب و بهره وری بالای فعالیت های باغداری همواره دارای نرخ رشد جمعیت 2 تا 2/5 درصد تا سال 1375 بوده است می توان با اطمینان زیاد عنوان نمود که به دلیل بروز پیشرفت های زیاد در امکانات شهری، وسایل حمل و نقل و بکارگیری تجهیزات جدید و مدرن در فعالیت های باغداری، بخشی از جمعیت شهر خرو ضمن حفظ باغات و املاک خود در محلات و باغات خرو علیا، اقدام به سرمایه گذاری و ساخت مساکن جدید در شهرک مسکونی امام رضا (ع) کرده اند و حتی برخی اهالی نیز در نیشابور و مشهد هم اقدام به خرید املاک و مراکز تجاری جهت عرضه تولیدات باغی نموده اند و بر این اساس این شهر نرخ رشد جمعیت بیش از 2 درصد خود را حفظ نموده است. امروزه بخشی از جمعیت شهر از محلات خرو علیا به شهرک مسکونی امام رضا (ع) نقل مکان نموده اند و بخش اندکی ( برخی ) که غالبا تاجر و دارای شرایط اقتصادی خوبی بوده اند به طور مرحله ای از شهر مهاجرت کرده و اکنون همچنان املاک باغداری خود را در شهر خرو حفظ نموده اند.

بر پايه نتايج سرشماري 1395، از جمعيت 13535 نفري شهر خرو، 6919 نفر مرد و 6616  نفر زن بوده است كه بدين ترتيب، نسبت جنسي جمعيت شهر حدود  104/5 نفر مرد در مقابلِ يكصد نفر زن مي باشد که نشان دهنده ماندگاری جمعیت مردان به دلیل شرایط مناسب اقتصادی و رونق فعالیت های باغداری در این شهر است. از لحاظ تركيب سنّي نيز شهر خرو داراي جمعيت جواني است به طوري كه در سال 1395 از كل جمعيت شهر 25/7 درصد در گروه سنّي كمتر از 15 ساله، 67/4 درصد در گروه سنّي 15-64 ساله و 6/9 درصد درگروه سنّي 65 ساله و بالاتر قرار داشته اند.

از نظر قومی و زبانی، از جمعیت 13535 نفری آن در سال 1395، حدود سه چهارم جمعیت، معادل 10151 نفر ترک زبان با ریشه قومی ترک آسیای مرکزی در این شهر سکونت دارند. بر اساس سرشماری سال 1385، جمعیت باسواد شهر خرو معادل 78 درصد ( 84/7 درصد مردان و 70/8 درصد زنان ) بوده که نسبت به درصد باسوادی بخش به ویژه در زنان پایین تر می باشد و از دلایل آن می توان به وجود تفاوت های قومی و زبانی، محدودیت های فرهنگی و . . در این شهر اشاره نمود ( پورتال مرکز آمار ایران).  بنابراین گویش اهالی محله علیا و اکثریت اهالی خرو زبان ترکی خراسانی و عمده ساکنان محله سفلی سادات هستند و گویش آن‌ها فارسی است. مردم این شهر مسلمان و شیعه ۱۲ امامی هستند.  آداب و رسوم و فرهنگ مردم شهر خرو تا حدود زیادی مشابه مردم نیشابور و دیگر شهرهای خراسان می باشد.

انجام مراسم مذهبی و نیایش و دعا و همچنین توزیع نذورات شهر عمدتا در امامزاده خلیفه سید علی در خرو سفلی و گاهی در مکانی محترم و مقدس از نظر مردم شهر به نام چشمه علی در بخش شمالی رودخانه خرو بزرگ و همچنین  در مصلی های نماز جمعه خرو علیا، خرو سفلی و مصلی بزرگ شهر و 7 مسجد دیگر شهر انجام می شود.

شهر خرو یکی از شهرهای با سابقه تاریخی و انقلابی در منطقه نیز محسوب می شود که تقدیم 86 شهید، بیش از 100 جانباز و 11 آزاده و اعزام بیش از 2000 رزمنده به جبهه های نبرد، در دوران دفاع مقدس از جمله این سوابق می باشد.

   4- وضعیت اقتصادی

استقرار و توسعه شهرک صنعتی خیام در سال 1370، به عنوان دومین قطب صنعتی استان و با مساحت 260 هکتار ( مساحت صنعتی 168 هکتار )، با 287 واحد صنعتی فعال و حدود 5000 نفر شاغل ( پورتال خبرگزاری جمهوری اسلامی)، در بخش جنوبی شهر خرو و حاشیه بزرگراه آسیایی مشهد-تهران ، موقعیت مناسب و ممتازی است که ابتدا سبب افزایش اهمیت شهر خرو در قبل از ارتقاء و سپس توسعه این شهر و شهرستان زبرخان پس از ارتقاء آن شده است. این شهرک از نظر ناحیه ای موجب اشتغال ساکنین و جمعیت فعال و جویای کار این شهر و روستاهای پیرامون آن شده، به طوری که امروزه حدود 10 تا 20 درصد شاغلین اغلب واحدهای صنعتی شهرک مذکور از ساکنین این شهر و روستائیان زبرخان می باشند و از نظر محلی، توسعه صنایع این شهرک، موجب رونق فعالیت های خدماتی، تجاری و اقتصادی، سرمایه گذاری دولتی ( مسکن مهر ) و افزایش سکونت در شهرک مسکونی مجاور آن یعنی شهرک امام رضا (ع) شده است، به طوری که طی دهه اخیر بخشی از مهاجران خرو و منطقه در این شهرک سکونت یافته اند و احتمالاً این شهرک یکی از مراکز مهم استقرار و تمرکز جمعیت زبرخان در آینده خواهد شد.

با توجه به شرایط طبیعی شهر خرو و برخورداری از موقعیت کوهستانی و کوهپایه ای، وسعت اراضی زراعی این شهر اندک و کمتر از 50 هکتار است که غالبا به کشت گندم و جو دیم و برخی محصولات آبی نظیر گوجه، بادمجان، نخود، ریواس و . . اختصاص دارد. اما در باغداری ساکنین شهر خرو مهارت ویژه ای داشته و دارند به طوری که در حال حاضر با توسعه باغ های انبوه آلو، گیلاس، گردو، سیب و . . موجب رونق و سودآوری مناسب فعالیت باغداری و ایجاد قطب توسعه باغداری تجاری در نیشابور و زبرخان شده اند. اراضی باغی خرو از جنوب تا شمال شهر و حتی محدوده پیرامونی دو رودخانه خرو بزرگ و کوچک حدود 600 هکتار برآورد شده است. از دیرباز تاجران این شهر نقش مهمی در خرید و فروش تولیدات باغی زبرخان داشته اند و اکنون نیز با تمرکز تجاری بر روی میوه های آلو، آلبالو، سیب و گیلاس به طور اختصاصی ( و گاهی انحصاری ) تولیدات مذکور را از روستاهای بخش خریداری کرده و جهت عرضه به بازارهای داخلی و گاهی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس آنها را بسته بندی و فرآوری می نمایند. سالانه حدود 7 هزار تن آلو توسط باغداران خرو تولید می شود و به اعتقاد بیش از 70 درصد ساکنین این شهر اکنون خرو پایتخت آلوی ایران و یا به عبارتی بزرگترین مرکز تولید، خرید و فروش آلو و خشکبار در شرق کشور به شمار می آید.

امروزه علاوه بر توسعه باغداری، استقرار جمعیت انبوه شهری و شرایط مناسب طبیعی و ارتباطی شهر خرو، سبب شکل گیری یکی از مناطق نمونه گردشگری طبیعی در منطقه شده است و بر این اساس اشتغال حدود 20 درصد ساکنین خرو و برخی روستائیان منطقه در بخش خدمات دولتی و خصوصی شهر، بستری برای جذب بخش مهمی از گردشگران منطقه فراهم نموده و در سودآوری فعالیت های خدماتی و گردشگری خرو نقش اساسی داشته است، در این شهر هم اکنون یک بوتیک هتل گردشگری با چندین سوئیت مجزا جهت پذیرایی از گردشگران ( در خرو علیا ) و بیش از 30 باب مغازه اغذیه فروشی، 9 رستوران و آشپزخانه، 4 آژانس مسافربری شخصی، 25 دستگاه مینی بوس، 2 شرکت حمل و نقل   جاده ای، 60 وانت، 5 عکاسی، 5 موبایل فروشی، 10 فروشگاه عرضه اشیاء زینتی، صنایع دستی و اسباب بازی، 5 کارگاه شیرینی فروشی، 15 فروشگاه پوشاک و کفش، 15 تعمیرگاه خودروهای سبک و تعویض روغن و . . فعالیت دارند و شاغلان بخش دولتی شامل: کارکنان بخشداری، شهرداری، کلانتری، آتش نشانی، دفاتر ادارات آب، برق، گاز، پست، مخابرات، صدا و سیما، پست بانک، شورای حل اختلاف، تامین اجتماعی، مرکز بهداشتی و درمانی، 6 موسسه مالی و بانک ( ملی، صادرات، کشاورزی و . . ) می باشند.

در بخش صنایع دستی نیز چاقوسازی، قالی بافی، سبد و سله بافی از مهترین فعالیت های رایج و خانگی شهر و اغلب زنان می باشد.

  5- خدمات آموزشی، فرهنگی و رفاهی

در حال حاضر خدمات آموزشی و فرهنگی شهر خرو شامل: 4 مهد کودک، 6 دبستان (پسرانه و دخترانه)، 6 مدرسه راهنمایی (4 پسرانه و 2 دخترانه) و 6 دبیرستان ( پسرانه، دخترانه و 1 دبیرستان شبانه روزی پسرانه )، 1 مرکز پیش دانشگاهی پسرانه، 1 مرکز فنی حرفه ای ( آموزش کامپیوتر، برق و صنعت، تراشکاری، خیاطی و. . . )، حوزه علمیه، 1 کتابخانه عمومی، 2 موسسه خیریه، 1 دفتر نمایندگی روزنامه خراسان، 1 کانون فرهنگی و هنری مساجد و 1 فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی می باشد. و خدمات رفاهی آن نیز عبارتند از: 6 مرکز ارائه خدمات کشاورزی، 1 مطب و داروخانه دامپزشکی، 2 دفتر وکالت قضائی و حقوقی، 3 دفتر بیمه خودرو و محصولات کشاورزی، 2 غسالخانه، 3 قبرستان، 1 پمپ سی ان جی ( CNG )، 2 حوزه و 11 پایگاه مقاومت بسیج، 1 زمین خاکی و 1 زمین چمن فوتبال و 2 سالن ورزشی سرپوشیده ( برای فوتسال و والیبال ) و نیز 3 پارک عمومی می باشد.

 6- خدمات بهداشتی و درمانی

همان گونه که پیش تر نیز بیان گردید، شهر خرو به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی نیشابور- مشهد و همچنین حضور گردشگران و برخی از زائران بارگاه ملکوتی ثامن الحجج (ع)، دارای سطح خدمات بهداشتی و درمانی نسبتاً مناسبی می باشد. در این شهر یک مرکز بهداشتی و درمانی شبانه روزی و مجهز به بخش های تسهیلات زایمان و مامائی ( زایشگاه )، داروخانه، بهداشت خانواده، آزمایشگاه، بهداشت محیط، مبارزه با بیماری ها و با حضور دندانپزشک و پزشک عمومی وجود دارد و علاوه بر این، 3 خانه بهداشت مستقر در شهر و روستاهای پیرامون نیز خدمات مذکور را از این مرکز دریافت می نمایند. در بخش خصوصی نیز وجود 4 مطب پزشکی و 3 داروخانه، ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی به ساکنین شهر خرو می باشند.

  7- ارتباطات

شهر خرو دارای یک خیابان اصلی شمالی – جنوبی با عرض معبر مناسب حدود 15 متر در نواحی شمالی و عرض 20 تا 30 متر به صورت بلوار گل کاری شده در محلات جنوبی شامل محلات خرو سفلی، شهرک صنعتی خیام و شهرک مسکونی می باشد. این راه ارتباطی بیش از 20 سال است که از آسفالته بودن آن می گذرد و با توجه به این که نقش مهمی را در توسعه اقتصادی و حمل و نقل تولیدات شهر و ارتباط دادن بخش های شمالی و جنوبی این شهر پرجمعیت دارد، املاک و اراضی حاشیه آن دارای ارزش اقتصادی بالایی می باشد. فاصله محلات خرو علیا و خرو سفلی تا جاده اصلی تهران – مشهد در قسمت جنوبی آن به ترتیب در حدود 5 و   2/5 کیلومتر است. همان گونه که قبلاً نیز ذکر شد توسعه شهری و جمعیت زیاد خرو باعث شده تا در این  شهر بیش از 6 آژانس مسافربری شخصی، 42 تاکسی، 12 دستگاه مینی بوس، 2 شرکت حمل و نقل جاده ای و بیش از 60 وانت شخصی در بخش حمل و نقل و ارتباطات این شهر فعال باشند و علاوه بر آنها بیش 500 دستگاه خودروهای شخصی در ارتباط دادن ساکنین شهر خرو و حمل و نقل تولیدات آن و روستاهای اطراف، به شهر نیشابور و مشهد نقش داشته باشند و به دلیل چنین موقعیت ارتباطی و امکانات حمل و نقلی است، که همواره طی سال های اخیر بر اهمیت و نقش شهر خرو افزوده شده است.

 8- مراکز آئینی و تاریخی

– چشمه علی: به اعتقاد مردم شهر خرو، چشمه ای در فاصله ۳ کیلومتری شمال شرق خرو علیا معروف به چشمه علی جریان دارد که برخی معتقدند آنگونه که از اخبار برمی آید مزار پاک‌سیرتی در محل چشمه علی وجود دارد که پیشینیان از آن سخن می‌گویند، جایگاه این محل امروزه خالی از ساختمان است و حالت خرابه‌ای به خود گرفته‌است. در ضلع جنوبی این محل، در میان خانه‌ای قدیمی، تخته سنگی نمایان است که با خط نامفهومی مزیّن گشته و این نشان از تاریخ کهن این محل دارد؛ و آنگونه که در حکایات جاری است نوشته‌های کور این تخته سنگ شاید شناسنامه‌ای براین مزار باشد و نشانی از قدمت تاریخی آن، که تاکنون هیچ‌گونه اقدامی برای شناسایی قدمت و خوانده‌شدن دست‌نوشته‌های این مزار صورت نگرفته‌است.

– امامزاده خلیفه سید علی (ع) خرو سفلی: بر اساس گفته هیئت امنای این امامزاده، خلیفه سید علی از نوادگان امام سجاد (ع) است که به دلیل مقام والای آن، لقب خلیفه را به ایشان داده اند و احتمالا در زمان خلفای عباسی به این منطقه وارد شده و توسط مزدوران حکام وقت به شهادت رسیده است. از تاریخ دقیق احداث بقعه بر مزار این امامزاده اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما بر اساس گفته های مردم و ساکنین کهنسال خرو، بنای فعلی امامزاده حدود 700 سال قدمت دارد.

– رباط های مسیر کوهستانی خرو: بر اساس اسناد تاریخی به دلیل عبور کاروانیان از مسیرهای کوهستانی نیشابور به توس قدیم، در مسیر خرو هنوز برخی آثار تاریخی باقی مانده است. از مسیر خرو نیشابور تا روستای ویرانی مشهد ( توس ) ۶ باب پناهگاه و چند اثر دیگر وجود دارد. پناهگاه‌های خرو در کنار رودخانه بزرگ با ابعاد کوچک خود تنها پذیرای تعداد اندکی از مسافران بوده اند. در فاصله ۳ کیلومتری شمال شرق خرو علیا و در محلی به نام چشمه علی اولین رباط خرو قرار دارد این بنا با مصالح سنگ و ملات ماسه گچ ساخته شده است. پلان بنا به صورت چهار تاقی و گنبد به صورت عرق چین بر فراز آن استوار گردیده است. دومین بنا به همان سبک و سیاق و در فاصله ۱۰ کیلومتری و سومین بنا به فاصله ۲۰ کیلومتری قرار دارد.

در این شهر همچنین چند آسیاب قدیمی، یک غار قدیمی معروف به غار کوی پاسگاه، آتشگاه، تیغ سفید و تیغ سیاه (از قلعه های قدیمی خرو) و بقایای چند برج در دامنه ارتفاعات مشرف بر محلات خرو علیا و سفلی وجود دارد که حكايت از سابقه­ تاريخی و كهن شهر خرو دارد.