استاد محمدقاسم اَخَویان

مشاهیر فرهنگی و هنری نیشابور

استاد محمدقاسم اَخَویان ( اخوی یان )    

زندگی و جایگاه هنری استاد اخویان

اولین تجربه کاری در سن ۸ سالگی بود زمانی که خانه شان را می ساختند جلو دست استاد بنان با بازیگوشی آجر می‌برد و تشویق می‌شد آن زمان روی آجرها صاف نبود و گاهی اوقات آجر را داخل آب می گذاشت و آبساب می‌کرد تا صاف شود این کار مورد توجه چند بنای محل قرار گرفت.

در آن زمان بازی بچه ها بیشتر با خاک و گل سر و کار داشت، بچه ها گل بازی می‌کرد محمد قاسم اخوی یان در این دوران به جزء آشنایی با مواد و مصالح آجر که با صنایع دستی مان مانند فرت بافی ،کلاه مالی، حلب سازی و آهنگری هم آشنا شد، بعد از مدتی استاد نورالله صحت یکی از معماران خوب آن زمان که متوجه علاقه او به خاک و گل و آجر شده بود به پدرش پیشنهاد داد به محمد قاسم اجازه بدهد به او در کار بنایی کمک کند اولین کاری که محمد قاسم با استاد صحت انجام داد نیمه و چارک کردن آجر هایی بود که باید دور یک پنجره کار می شد.

مشهورترین اثر او ستون های آجرین ورودی بلوار خیام در نزدیکی آرامگاه عمر خیام در شهر نیشابور است. استاد اَخَویان در خلال برگزاری کنگره جهانی عطار از شاهکار خود که آجرکاری هفت شهر عشق و سیمرغ بود رونمایی کرد. بیشتر بناها و آرامگاه های مهم امروزین نیشابور توسط وی بازسازی شده اند.

استاد در رشته های آجرتراشی، قلم زنی، آسیاب سازی، گنبدسازی، مرمت، آهنگری، پنجره سازی فعال بوده است و پس از پژوهش های باستان شناسی در نیشابور وی برای اولین بار طرح استفاده از طرح های آثار مکشوفه از نیشابور قدیم را بر روی آجر مطرح و اجرا کرد. تکنیک ویژه او فی البداهه کار کردن در هنرهای سنتی بدون پیش فرضی در ذهن و بعد از یک تمرکز خاص، آنچه در خیال دارد را به ظهور می رساند. استاد اخویان انسانی بزرگ، مخلص، خلاق، راستگو، درستکار و بی ادعابود.

استاد اخویان را در کشورهای های اروپایی بیشتر از ایرانی ها و خراسانی ها می شناسند، استاد اخویان به صفحه اول بسیاری از روزنامه ها و مجله های تخصصی معماری ایتالیا رفته است اما در خراسان کمتر این دانش و توانایی اش ارج نهاد شده است. اگر چه در نیشابور آئین نکوداشت این پیشکسوت مرمت بناهای تاریخی و معماری سنتی ایران در سال۹۷ در دبیرستان ماندگار خیام با حضور مسئولین و مردم برگزار شد اما بازشناسی آثار و جایگاه هنری ایشان به نحو شایسته به همشهریانش منتقل نشده است.

استاد اخویان در ۹۳ سالگی در بیمارستان بستری و پس از هفته ها درد و بیماری ناشی از کهولت سن، در روز ۲۱ دی ۹۸ به دیدار حق شتافت. مردم و مسئولین فرهنگ دوست نیشابوری با حضور پرشور در مسجد صاحب الزمانی (عج) نیشابور با خواندن نماز میت بر پیکر استاد، این هنرمند ایرانی هنرهای تجسمی و استاد پیشکسوت آجر تراشی و معماری سنتی خراسان را بر دوش خویش تشییع و در قطعه مشاهیر نیشابور در کنار زنده یادان پرویز مشکاتیان، محمد بیریای گیلانی (شیدا)، فریدون گرایلی و یعقوبعلی شورورزی جنب آرامگاه عطار نیشابوری به خاک سپردند.

پژوهشگر گرامی خواهشمند است چنانچه مطالب، مقالات یا  تصاویری از مشاهیر ذکر شده در اختیار دارید، به منظور غنی سازی پورتال با ما به اشتراک بگذارید و نظرات ارزنده تان را جهت بهبود خدمات علمی پورتال ارسال نمایید.