–

با توجه با اهمیت سياسي و اقتصادي نيشابور در نواحي شرقي ايران و استقرار این شهر در مسير جاده ابريشم، كاروانسراهايي از دوران هخامنشي و ساساني در این منطقه ساخته شده است که به دلیل حوادث ویرانگر نشان کمی از آنها باقی است و با توجه به افزایش ساخت كاروانسراها در دوره صفويه، در نیشابور نیز چند کارونسرا باقی مانده كه برخي از آنها با گذشت زمان نيمه ويران رها شده اند و برخي نظير كاروانسراي ( رباط ) شاه عباسي به سبب قرار گرفتن در بافت شهري نيشابور سالم و پا برجا باقيمانده است.

این كاروانسرا (رباط ) در حاشيه جنوبي خيابان امام خمینی نزديك ميدان خيام در شرق شهر واقع و از جمله رباط هاي چهار ايواني است كه تا پیش از شروع قرن حاضر در خارج از دروازه ( مشهد ) و برج و باروي شهر قرار داشت و محل اطراق موقت كاروانيان، رهگذران و بازرگانان بوده است. طي دوره هاي تاريخي داراي كاربريهاي متفاوت بوده، در دوره قاجار به عنوان يتيم خانه، در دوره پهلوي اول، ژاندارمري و بعد از انقلاب به عنوان انبار مورد استفاده قرار گرفت و بارها مرمت و بازسازي شد تا اين كه در سال1367به سازمان ميراث فرهنگي وقت واگذار و از آن زمان به بعد به عنوان اثر تاريخي مورد توجه واقع شد. در سال1374، همزمان با برپايي كنگره بزرگداشت عطار نيشابوري تحت عنوان مجموعه فرهنگي و گنجينه ( موزه ) افتتاح و شروع به  فعاليت نمود.

–

بناي اين رباط را به دوره شاه عباس صفوي نسبت داده اند كه داراي يك حياط مركزي است و تعداد 24حجره ( غرفه ) در پيرامون آن قرار دارد. ديوارها، ايوان ها و سقف غرفه ها از آجر، به صورت ضربي و با ملات گچ و ماسه و سنگ لاشه ( در پي بنا )  ساخته شده و روكار آنها نيز مرمت شده است. در پشت حجره ها اسطبل هايي قرار دارد كه درگذشته محل نگهداري احشام و چهارپايان بوده و سكوهايي نيز جهت قراردادن بار و بنه مسافرين وجود دارد. مساحت بنا 4760 مترمربع با پلان مربع شكل و به ابعاد 69 در69 متر مي باشد.