هفت شهر عشق را عطار گشت

ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم

– منطقه جنوب شرقي شهر و بقایای شهر کهن نيشابور

منطقه جنوب شرقي شهر نيشابور موقعيت مقر شهر قديم شهر را ( قبل از حمله مغول ) نشان می دهد که اكنون يكي از گران بهاترين خاطرات و عبرت هاي تمدن و فرهنگ شكوهمند اسلامي ـ ايراني را در خود نهفته دارد. در اين منطقه، بازمانده هاي كهندژ (قهندژ) باقدمتي چندهزار ساله وجود دارد كه يكي ازچند كهندژ مورد توجه در ايران مي باشد. در قرون اوليه اسلامي، مسجد بزرگي وجود داشته كه يكي از عجايب جهان اسلام به شمار مي رفته است. عظمت اين مسجد به گونه اي بوده كه هم زمان شصت هزار نمازگزار مي توانسته اند به اداي فريضه بپردازند و نيز هزارستون و بيش از يكصد خادم داشته است. در شرق و جنوب كهندژ ياد شده ( در شرق تپه ترباباد، منطقه ملقاباد و محله حيره، حوالي باغ هاي عطار و خيام ) صدها نفر از مشاهير بزرگ مسلمان كه هر يك در زمانه خود شخصيتي گران سنگ و حرمت انگيز بوده اند، آرميده اند.

1- منطقه جنوب شرقي شهر و بقاياي شهر كهن نيشابور

امروزه آنچه از نيشابور باستاني برجا مانده، منطقه اي است در حاشيه جنوب شرقي شهر فعلي نيشابور به وسعت حدود شش كيلومتر مربع كه از شمال به اتوبان كمربندي نيشابور ـ مشهد، از جنوب به روستاي جوري و شاه آباد و از غرب به روستاي ابراهيمي محدود مي گردد. اين محدوده توسط آقاي ريچارد بوليت ( 1966 میلادی ) با بهره گيري از عكس هاي هوايي، نتايج حاصله از پژوهش هاي باستان شناسي، منابع و متون دوره اسلامي و يك ماه پيمايش در محل تعيين شده كه تقريباً دقيق ترين محدوده پيشنهادي شهر قديم نيشابور مي باشد. بر اساس تحقيقات باستان شناسي آقاي ريچارد بوليت محدوده كهندژ به صورت تپه اي به ارتفاع 12 متر و به وسعت 3/5 هكتار، ديوار و دروازه هاي حصار با ارتفاعي حدود 3/5 متر و به وسعت 14/1 هكتار بـه عنوان نيشابور قبـل از اسلام و سه سده اول دوره اسلامي و ربض ( حومه ) و اماكن مهم آن به عنوان بخش گسترش يافته شهر طي سده سوم تا ششم هجري بوده است.

تپه هاي بر جاي مانده از نيشابور كهن،  اكنون به  اسامي  تپه تاكستان، آهنـگران، تپه ترباباد ( تورب آباد )، تپه سبزپوشان، تپه مدرسه، تپه بازار، تپه قنات ( قنات تپه ) و تپه ( محله ) شادياخ در سطح اين منطقه وسيع پراكنده شده اند.

محوطه ها و کاوش های باستان شناسی نیشابور به تفصیل در بخش باستان شناسی و لینک های زیر معرفی شده اند.

کاوش های باستان شناسی نیشابور                        محوطه های باستان شناسی نیشابور

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

در حال تکمیل

فهرست