جمعیت باسواد این شهر نیز بر اساس آمار سال 1395 معادل 89/3 درصد ( 93/4 درصد مردان و 85/2 درصد زنان ) بوده که نسبت به باسوادان مرد شهرستان ( 87/4 % ) و زنان باسواد شهرستان ( 75/1 %) بالاتر می باشد و از دلایل آن می توان به سکونت پرسنل اداری و سیاسی منطقه، شرایط مناسب تر تحصیل و آموزش به دلیل وجود این گونه خدمات و نیز جذب بخشی از ساکنین باسواد روستاهای اطراف در شهر فیروزه اشاره نمود (پورتال مرکز آمار ایران).
از نظر قومی و فرهنگی، ساکنین اولیه شهر فیروزه از شهرهای کرمان، یزد و قزوین و عده ای نیز از افغانستان ( شهرهای مرو، بلخ و هرات ) به این محل مهاجرت کرده اند و اکنون نوادههای آنان پیران کهنسالی هستند. علاوه بر این طی سالهای 85-1365، به دلیل موقعیت ارتباطی مناسب، شهر شدن آن و رونق فعالیتهای خدماتی در آن، مهاجران کردزبان و ترک زبان از روستاهای شهرستان فیروزه و بخش سرولایت نیشابور در آن سکنی گزیده اند. بنابراین طی 15 سال اخیر ترکیب نسبتاً نامتناجس در این شهر ساکن شده اند و در مشاغل کشاورزی، دامداری و خدماتی آن فعالیت دارند.
آداب و رسوم و فرهنگ مردم شهر فیروزه تا حدود زیادی مشابه مردم نیشابور و دیگر شهرهای خراسان می باشد.
وضعیت اقتصادی
با توجه به برخورداری شهرستان فیروزه از موقعیت طبیعی و بارندگی مناسب، فعالیت کشاورزی و دامداری در این منطقه دارای بهره وری بالا بوده و شغل بیش از 50 درصد مردم شهر فیروزه نیز کشاورزی و دامداری است. بخش اعظمی از اراضی اطراف شهر فیروزه را زمینهای زراعی احاطه نموده و بیشترین زمینهای زیر کشت در جنوب شهر واقع شده اند. در سال1367 سه حلقه چاه عمیق با عمق بیش از 100 متر و یک دهانه چاه آرتزین با عمق متوسط و یک رشته قنات و آب رودخانه فصلی، منابع تأمین آب کشاورزی روستا به شمار می آمده است. و اکنون نیز از آب 4 حلقه چاه عمیق جهت مصارف کشاورزی استفاده می گردد و سطح کل اراضی زیر کشت آن 1520 هکتار بوده که در حدود 935 هکتار از این میزان، کشت آبی می باشد.
محصولات عمده کشاورزي اين شهر: جو، چغندر قند، گوجه فرنگی، زیره و یونجه و برخی محصولات باغی آن سیب و زردآلو است و با توجه به محصولات مذکور در حال حاضر 1 شرکت تعاونی تولید و جمع آوری شیر و 1 کارخانه تولید و فرآوری لبنیات ( جلگه ) در محدوده شهر فیروزه راه اندازی شده است.
علاوه بر شرایط مناسب اقتصادی، موقعیت ارتباطی از امتیازات ویژه شهر فیروزه در مسیر جاده قدیم نیشابور- سبزوار می باشد که سبب اشتغال حدود 20 تا 30 درصد ساکنین شهر و برخی روستائیان منطقه در بخش خدمات دولتی و خصوصی شهر شده و از یک سو در جذب بخشی از تجار منطقه نقش داشته است، به طوری که هم اکنون بیش از 4 باب مغازه اغذیه فروشی، 3 رستوران و آشپزخانه، 4 آژانس مسافربری شخصی، 10 دستگاه مینی بوس، 2 شرکت حمل و نقل جاده ای و وانت تلفنی، 3 عکاسی، 3 موبایل فروشی، 2 فروشگاه عرضه اشیاء زینتی، صنایع دستی و اسباب بازی، 3 کارگاه شیرینی فروشی، 2 فروشگاه پوشاک و کفش، 10 تعمیرگاه خودروهای سبک و تعویض روغن و . . در شهر فیروزه فعالیت دارند و شاغلان بخش دولتی شامل: کارکنان فرمانداری و بخشداری، شهرداری، ادارات آب و فاضلاب، برق، گاز، پست، مخابرات، پست بانک، دادگستری، آموزش و پرورش، دارایی، ثبت اسناد، ثبت احوال، مجمع امور صنفی، بهزیستی، جهاد کشاورزی، بهداشت و درمان، بانکهای ملی، ملت، کشاورزی و . . می باشند.
در بخش صنعت در این شهر 1 کارخانه بزرگ تولید قند و شکر، 1 کارخانه تولید کلید و پریز، 1 کارخانه رب سماء، 1 کارخانه تولید آسفالت، 2 شرکت بزرگ شن شویی وجود دارد و در صنایع دستی نیز قالی بافی، فرت بافی ( نوعی پارچه )، جاجیم و گلیم بافی از مهمترین صنایع رایج و خانگی شهر و اغلب زنان شهر می باشد ( خاکساری، 1384).
خدمات آموزشی، فرهنگی و رفاهی
در حال حاضر خدمات آموزشی و فرهنگی شهر فیروزه شامل: 2 مهد کودک، 2 دبستان (پسرانه و دخترانه)، 3 مدرسه راهنمایی ( پسرانه و دخترانه ) و 3 دبیرستان ( پسرانه، دخترانه و 1 دبیرستان شبانه روزی پسرانه )، 1 مرکز پیش دانشگاهی پسرانه، 1 مرکز فنی حرفه ای ( آموزش کامپیوتر، برق و صنعت، تراشکاری، خیاطی و. . . )، 1 واحد آموزش عالی ( دانشگاه پیام نور )، 1 کتابخانه عمومی، 2 کانون فرهنگی و هنری مساجد و 3 فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی می باشد ( اداره آموزش و پرورش بخش زبرخان، 1395). و خدمات رفاهی آن نیز عبارتند از: 1 مرکز بهداشتی و درمانی، 3 مطب پزشک خصوصی، 1 داروخانه، 2 مرکز ارائه خدمات کشاورزی، 1 مطب و داروخانه دامپزشکی، 1دفتر وکالت قضائی و حقوقی، 2 دفتر بیمه خودرو و محصولات کشاورزی، 1 غسالخانه، 1 قبرستان، 1 پمپ بنزین، 1 پمپ سی ان جی ( CNG )، 1 ناحیه مقاومت و 4 حوزه مقاومت و اقشار بسیج، 6 پایگاه مقاومت بسیج و اقشار، 1 زمین فوتبال خاکی و 1 سالن ورزشی سرپوشیده ( برای فوتسال و والیبال ) و نیز 2 پارک عمومی می باشد.
ارتباطات
شهر فیروزه تا جاده اصلی تهران – مشهد در قسمت شرقی آن، حدود 17 کیلومتر فاصله دارد که به صورت آسفالته و دو بانده است و علاوه بر آن مسیرهای منتهی به فیروزه از قسمت های غربی و شمالی آن نیز آسفالته درجه یک می باشد و از طرف جنوب نیز به خط آهن سراسری تهران – مشهد و ایستگاه ریلی عطار ( بدون برخورداری از پایانه و ایستگاه سوار و پیاده شدن مسافران ) محدود است. از نظر کالبدی شهر فیروزه هم اکنون دارای یک خیابان اصلی به صورت بلوار گلکاری شده و با نام بلوار امام رضا (ع)، از شرق به غرب است که انتهای شرقی آن به محله مهدی آباد و انتهای غربی آن به محله دهنوخلج ارتباط دارد و چندین خیابان درجه 2 و مهم دیگر نیز از شمال و جنوب به این بلوار متصل شده و محلات مختلف شهر را به هم ربط داده اند. همان گونه که قبلاً نیز ذکر شد، 4 آژانس مسافربری شخصی، 10 دستگاه مینی بوس، 2 شرکت حمل و نقل جاده ای و وانت تلفنی در بخش حمل و نقل و ارتباطات این شهر فعال می باشند و علاوه بر آنها بیش 30 دستگاه مینی بوس و تعداد زیادی از خودروهای شخصی روستاهای واقع در قسمت غربی شهرستان، در ارتباط دادن ساکنین شهر فیروزه و حمل و نقل تولیدات آن و روستاهای اطراف، به شهرهای نیشابور و مشهد نقش دارند و به دلیل چنین موقعیت ارتباطی و امکانات حمل و نقلی است، که همواره طی سالهای اخیر بر اهمیت و نقش شهر فیروزه افزوده شده است.
مراکز آئینی و تاریخی
با توجه با سابقه نه چندان تاريخی و طولانی شهر فیروزه ( بزغان )، آثار و شواهد موجود در این شهر دارای قدمت قابل توجه نمی باشند و مهمترین آنها عبارتند از:
– عمارت های حاجی خان ( در جنوب شهر و نزدیک به ایستگاه راه آهن عطار )، صادق خان و عبدالعلی خان که دارای قدمتی حدود 110 سال می باشند؛
– قلعه قدیمی محله دهنو خلج ( که قبل از شهر شدن بزغان و ادغام این محله، با نام روستای دهنو خلج معروف بوده )، که به گفته کهنسالان منطقه، قدمتی حدود 300 تا 400 سال دارد؛
– قنات های مزیدآباد، الله آباد، بزغان، مهدی آباد و دهنو خلج که قدمتی حدود 100 سال دارند؛
– گرمابه های حاج عید محمد بزغان و مهدی آباد که بین 70 تا 100 سال قدمت دارند ( خاکساری، 1384).
