مجموعه اخترشناسي و افلاك نماي خيام

افلاک نما ( پلانتاریوم ) فضایی کروی شکل و مسقف است که در مرکز و کناره های آن تجهیزات نوری و مجموعه ای از نورافکن ها و عدسی های ویژه نصب شده است. در مرکز و بالای کره مذبور نیز پرده نمایش کروی شکل تعبیه شده تا با پرتو افکنی توسط تجهیزات نوری، وقایع نجومی، آسمان شب، صورت فلکی و ستارگان شبیه سازی و به نمایش در آیند. برخی وقایع نجومی که ممکن است در طول حیات انسان یک یا دو بار رخ دهند و فقط با چشم مسلح دیدن آنها امکان پذیر است (کسوف، خسوف، ستارگان دنباله دار و. . )، توسط افلاک نما بازسازی شده و بیننده خود را در زمان رخداد آنها حاضر و ناظر حس می کند، گویی که در یک سفینه فضایی شاهد آن وقایع است.

–

ساخت اولین افلاک نما در دنیا به سال 1923 میلادی ( 1302 ش ) توسط شرکت زایس آلمان عملی شد و از آن زمان تاکنون حدود 3000 مجموعه دیگر در کشورهای مختلف احداث شده است. در دنیا تنها 50 افلاک نما با قطر گنبد بیش از 20 متر وجود دارد و قطر گنبد اغلب افلاک نماهای امروزی بین 5 تا 23 متر است. 

با توجه با شأن و اعتبار آثار خیام در نجوم و ریاضیات، طرح ساخت افلاک نمای خیام در سال 1376 مطرح و از آنجا که قطر گنبد نشان دهنده اهمیت و عظمت افلاک نماها محسوب می شود، این افلاک نما با قطر گنبد 23 متر، یکی از بزرگترین آنها در خاورمیانه به شمار می آید و از این رو که در طراحی سازه های اصلی و الحاقی آن از سبک معماری دوره سلجوقی ( عصر خیام ) کاروانسراهای تاریخی و از افکار و دانش حکیم در نجوم الهام گرفته شده، افلاک نمای خیام یکی از زیباترین و منحصر به فرد ترین افلاک نماهای خاورمیانه خواهد بود.