مشاهیر و نام آوران علمی معاصر نیشابور
فهرست زیر مشتمل بر مشاهیر و نام آوران زاده نیشابور بر پایه جغرافیای سیاسی، بخشبندیهای سیاسی تاریخی باشندگان در نیشابور که در آنجا زیستهاند، درگذشتگان در نیشابور و آنهایی که در نیشابور به خاکسپرده شدهاند، میباشد. همچنین این فهرست ممکن است آنهایی که ریشه نیشابوری دارند؛ یا داشتهاند را در برگیرد. معرفی مشاهیر نیز بر اساس ترتیب حروف الفبای فامیل تقدیم شده است.
- دکتر محمود ایروانی
دکتر محمود ایروانی متولد مهر ماه ۱۳۱۷ در مشهد مقدس ( به دلیل اشتغال پدر ) است که به دلیل فوت پـدر، محمود ۴ساله به نیشابور شهر مادري اش بازگشت. در سال ۱۳۳۵ موفق به اخذ دیپلم دانشسـراي مقدماتی در نیشابور شد و سپس شغل شریف معلمی را که برایش زاده شـده بـود انتخـاب کـرد و در روستاهاي نیشابور شروع به تدریس کرد. پس از پایان دورة پنج سـاله تعهـد آموزگـاري و اخـذ دیپلم ادبی در سال ۱۳۴۱ به آموزش و پرورش تهران منتقل شد. پس از اخذ مدرك لیسانس از دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۸ هدف بعدي خود را ادامه تحصیل در مهد علوم انسانی دنیا یعنی دانشگاه سوربن پاریس قرارداد و با مشورت اسـاتید قـدیمی و بـا استفاده از مرخصی بدون حقوق از آموزش و پرورش به عنوان اولین گروه دانشـجویی در رشـتۀ روانشناسی تجربی عازم دانشگاه سوربن پاریس (پنجم و هفتم) گردید.
پس از اخذ مدرك دکتري از دانشگاه سوربن و نامه نگاري به دانشگاه هاي مختلف از جملـه تهران و مشهد سرانجام به عنوان استاد حق التدریس در دانشگاه تهران اقدام به تأسیس و راه اندازي آزمایشگاه دانشگاه مطابق با علم روز زمان در سال ۱۳۵۳ نمود. مدتی بعد با همکاري و مساعدت اساتید وقت به عضویت رسمی هیئت علمی دانشگاه تهران در آمد. در زمان انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاهها فعالیت چشمگیري را در زمینه وحدت حوزه و دانشگاه با جمعی از همکارانش تحت نظر استاد آیت الله مصباح یزدي پیگیري کرد و در شـوراي عالی انقلاب فرهنگی در دفاع از روانشناسی و تدوین چهارچوب درسی جدیـد اقـدامات قابـل توجهی را به اجرا گذارد. وي در تمام دوران معلمی خویش علم روانشناسی را از منظر تحقیق و آزمایش به دانشجویانش معرفی نمود. دکتر ایروانی مردي متواضع، با اخلاص و صبور بود. در کـلاس درس او بـه نقـل از جمیـع شـاگردانش عشقی والاتر از مطلب درس جاري بود که همگان را بر حسب اشتیاق و نـه از روي وظیفـه بـه کلاس درس میکشاند. استاد فقید دانشگاه تهران و عضو سازمان نظام روان شناسی و مشاوره و کمیسیون روان شناسی صنعتی سازمانی در روز سه شنبه 22بهمن 1392 دار فانی را وداع گفت و پیکر ایشان پس از تشیع باشکوه در دانشگاه تهران به نیشابور منتقل شد و در آرامگاه فضل ابن شاذان در کنار مادرش که همیشـه او را می ستود آرام گرفت.
- دکتر يعقوب على برجى
دکتر يعقوب على برجى (متولد 1337ش – نیشابور)، پژوهشگر و استاد دانشگاه، دانشیار جامعة المصطفی العالمیه و عضو هیات تحریریه فصلنامه فقه است که در سال 1352ش وارد حوزه علميه فضل ابن شاذان نيشابور شد و ادبيات عرب، معانى بيان، منطق، لمعتين و اصول فقه را در آن حوزه فرا گرفت. در سال 1358ش به حوزه علميه مشهد هجرت نموده و كتابهاى «الرسائل» شيخ انصارى و كتاب «مکاسب» و نيز «كفايتين» را از محضر اساتيد معروف آن ديار فرا گرفت و در سال 1361ش به منظور ادامه تحصيل در حوزه علميه قم، راهى آن شهر شد. وى در سال 1362ش به آموختن دروس خارج مشغول شد و از محضر حضرات آيات شيخ جواد تبريزى و وحيد خراسانی استفاده برد. وى تا سال 1375ش به مدت 13 سال از محضر درس خارج اين دو بزرگوار بهره برد و در كنار فقه اصول، به معقول، فلسفه و كلام نيز پرداخت.
«نهایة الحكمه» را از محضر استاد مصباح يزدى، «منظومه» مرحوم ملا هادى سبزوارى را از محضر استاد انصارى شيرازى، «الاشارات و التنبيهات» را از محضر استاد علامه حسن زاده آملى و «كشف المراد» را از محضر استاد دكتر بهشتى استفاده نمود. در سال 1372ش با دفاع از پاياننامه خود با نام «بدعت و ديدگاهاى مختلف درباره آن» موفق به اخذ كارشناسى ارشد شد. وى در سال 1380 نيز موفق به اخذ مدرک دكترا شد كه در اين امر نيز از محضر اساتيد نامآورى همچون حضرت آيتالله مهدوى كنى، آيتالله باقرى كنى، حجج اسلام سيد حسن مصطفوى، سيد حسین مصطفوى و… بهره برد.
آثار علمی: بیش از دهها تحقیق و مقاله علمی و کتاب های نظیر: – «سیمای کارگزاران» با بیش از ۵۰۰۰۰ جلد چاپ، ـ «اخلاق کارکنان»، ـ «راز نیک بختی»، ـ «ولایت در قرآن»، ـ «آشنایی با نهج البلاغه»، ـ «ولایت فقیه در اندیشه فقیهان» ( کتاب سال حوزه 1385 )؛ ـ پژوهش فقه و حقوقی درباره ترور و دفاع مشروع، ـ «اخلاق پیامبران در قرآن»، ـ «دنیا و آخرت در قرآن»؛ ـ «سازندگی در قرآن». ـ «خدمت رسانی از نگاه قرآن»، ـ «جلوه وصال» درباره نماز امام رضا(ع) و . . .
- دکتر هادی بکائیان
دکتر هادی بکائیان متولد 1346 در نیشابور است که علاوه بر کسوت معلمی، بیش از 25 سال از عمر خود را صرف نویسندگی و مترجمی آثار مرتبط با تاریخ و باستان شناسی نیشابور نموده است. دکتر بکائیان دوره راهنمایی و دبیرستان را در نیشابور گذراند. دوره لیسانس را در سال 1370 در فردوسی مشهد و فوق لیسانس و دکترا را به ترتیب در سال های 1380 و 1394 در تهران به پایان برد. پایان نامه فوق لیسانس ایشان نیشابور در عصر غزنوی و سلجوقی و رساله دکترای ایشان هم که بی ربط با نیشابور نبود و بخش مهمی از آن با نیشابور مرتبط می باشد با موضوع «نظام ایالات در عصر سلجوقی» بوده است. تحقیق و نگارش چندین مقاله علمی و ترجمه آثار زیر از مهمترین فعالیت های علمی ایشان در سال های اخیر بوده است:
?ترجمه کتاب نیشابور برخی ساختمان های اوایل اسلام و تزیینات معماری آن. تالیف ویلکینسون. 1391.
?تالیف کتاب نیشابور در عصر ترکان. نشر مرندیز 1391.
?ترجمه کتاب نیشابور، فلزکاری اوایل دوره اسلامی، نشر مرندیز 1392.
?ترجمه اعیان نیشابور اثر ریچارد بولیت، نشر مرندیز 1396 با همکاری دکتر حمیدرضا ثنایی.
? اثر در دست تالیف: تاریخ تمدن و فرهنگ نیشابور از ورود اسلام تا عصر تیموری
? اثر در دست ترجمه و چاپ: نیشابور. سفال اوایل دوره اسلامی، اثر چارلز ویلکینسون 1968.
- دکتر مهدی بیات مختاری
دکتر مهدی بیات مختاری متولد نیشابور – استاد دانشگاه و حوزه
آثار:
?الآراء الرجالیة للفضل بن شاذان(عربی)[کتاب برگزیده سال 1389 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- خانه کتاب
?ارزیابی چند اثر در ارتباط با فضل بن شاذان
?دیدار فضل بن شاذان با امام رضا علیه السلام«نقدی بر کتاب معرفة الحدیث»
?النقض علی ابی عبید الهروی فی الطلاق(عربی)
?خورشید شرق در سده سوم
- دکتر مسیح دانشوری
مسیح دانشوری متولد ۱۲۷۸ نیشابور و اولین پزشک متخصص ریه در ایران بود. پدرش سیدعلی دانشوری ملقب به «حافظ الصحه مجد الحکما» و در زمان خود پزشک (طبیب) کاردانی بودهاست.
سه سال بعد از تولد در نیشابور خانواده وی به کاشمر نقل مکان میکنند و او تحصیلات ابتدایی را در آنجا آغاز میکند و مسیح تا کلاس ۶ دبستان در آنجا مشغول به تحصیل میشود. سپس پدرش جهت ادامه تحصیل او را به مشهد میفرستد. پس از ۲ سال به مدرسه فرانسوی « سن لوئی» تهران اعزام و به رشته پزشکی علاقهمند شد و در سال۱۳۰۲ جهت تحصیل در رشته طب به فرانسه رفت و در رشته بیماریهای ریوی و سل فارغالتحصیل شد و پس از مدتی در سال ۱۳۱۶ آسایشگاه سل شاه آباد را در محل کنونی بیمارستان مسیح دانشوری بنیان گذاشت. مسیح دانشوری در سال ۱۳۵۶ در تهران درگذشت.
- آنتونی روانی
آنتونی روانی (به انگلیسی: Anthony Ravani) معروف به آنتوان یک حقوقدان ایرانی-آمریکایی زاده نیشابور است که در دهه ۹۰ میلادی بعنوان معاون بیل گیتس رئیس شرکت مایکروسافت فعالیت میکرد. آنتوان مقیم آمریکا است و دارای دکترای حقوق از دانشگاه واشینگتن سیاتل، تاکنون با شرکتهای بزرگ تجاری زیادی بعنوان معاون و مشاور همکاری داشته که از آن جمله میتوان به همکاری با شرکت نفتی اکسون موبیل اشاره کرد. وی در دوره MBA در دانشگاه هیوستون و دانشگاه ایالتی لوئیزیانا تدریس کرده است. همچنین استاد حقوق قضائی در دانشگاه واشینگتن و جزو کانون وکلای آمریکا نیز است. ایشان در زمینه انجام کارهای حقوقی مهاجرت به آمریکا نیز فعال هستند.
- پروفسور حسین لطفآبادی
پروفسور حسین لطفآبادی در سال ۱۳۲۳ در نیشابور و در خانوادهای دهقان زاده به دنیا آمد. وی پس از گذراندن دوره دیپلم علوم تجربی در دبیرستان کمال الملک و کار آموزگاری سپاه دانش در روستای محیطآباد نیشابور و آموزگاری دبستان در روستای عباس آباد، در سال ۱۳۴۵ وارد دانشگاه تهران شد. سپس در سال ۱۳۵۳ برای دوره دکترا به سوئد رفت و ده سال در آن کشور ماند. در سال ۱۳۵۴ با اینگوار وردلین (Ingvar Werdelin) از اساتید برجسته پژوهشهای پرورشی آشنا شد و توانست در دوره دکترا – به مدت ۵ سال (از ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۹) شاگرد او باشد. لطفآبادی، در سال ۱۳۶۳ همزمان با بازگشایی دانشگاهها در ایران ( پس از انقلاب فرهنگی )، به ایران بازگشت و در دانشگاه فردوسی مشهد مشغول به کار شد و تا سال ۱۳۸۰ به عنوان استاد روانشناسی تربیتی در آن دانشگاه به تدریس و پژوهش پرداخت.
لطفآبادی، از سال ۱۳۸۰ به دانشگاه شهید بهشتی تهران آمد و به عنوان استاد روانشناسی تربیتی به تدریس و پژوهش پرداخت. اکنون نیز وی استاد همین دانشگاه است و با برخی دانشگاههای کانادا نیز همکاری دارد. از دیگر فعالیتهای ایشان: – عضو همکار دپارتمان روانشناسی کاربردی دانشگاه تورنتو کانادا، – سردبیر فصلنامه علمی-پژوهشی نوآوریهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش، – عضو شورای علمی انجمن پژوهشهای آموزشی، – عضو شورای پژوهشی مؤسسه پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی، – عضو گروه روانشناسی تربیتی پژوهشکده تعلیم و تربیت، – عضو وابسته کمیته علمی دپارتمان روانشناسی رشد کاربردی دانشگاه تورنتو کانادا، – عضو انجمن روانشناسی آنتِریو کانادا و – عضو انجمن ایرانی تعلیم و تربیت
نظریه بنیادی لطفآبادی در پژوهشهای روانشناسی و علوم تربیتی با نام خردگرایی مینوی (بهشتی) و علمی ارائه شدهاست که فلسفه زیربنایی همه دیدگاههای وی است. او عقیده دارد که با اتکاء به خردمندی و اندیشه درست میتوان دانش عینی در روانشناسی و علوم تربیتی را با هستی مینوی و والا در پیوند با یکدیگر قرارداد و از این راه، افقهای روشن و مطمئن و رهایی بخش برای زندگی رسا و شادمانه را پیش روی خود گشود. این دیدگاه و کاربردهای آن را میتوان در آثار لطفآبادی (از جمله در 100 کتاب تالیفی ایشان که اکنون بخشی از آنها منتشر شده مطالعه کرد. دیگر آثار پروفسور لطف آبادی مشتمل بر: – روانشناسی رشد زبان، ۱۳۶۵. – سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی و روانشناسی، ۱۳۷۵. – روانشناسی رشد (۲) «نوجوانی، جوانی، و بزرگسالی»، ۱۳۷۸. – رشد اخلاقی، ارزشی، و دینی در نوجوانی و جوانی، ۱۳۸۰. – آزمونهای روانی-شناختی برای مشاوره کودک، ۱۳۸۲. – وضعیت و نگرش و مسائل جوانان ایران، ۱۳۸۳. – روانشناسی تربیتی، ۱۳۸۴. – روانشناسی رشد (۱)، ۱۳۷۰. ( با همکاری سوسن سیف، پروین کدیور، و رضا کرمی نوری) و چندین مقاله در مجلات معتبر داخلی و خارجی
- دکتر جواد محقق نیشابوری
دکتر محقق نیشابوری متولد 18 مرداد 1339 در نیشابور است که اکنون استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فرهنگیان مشهد می باشد و سوابقی مانند ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان نیشابور (1377 تا 1378)، مدیرکلی فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان تا سال 1381 و مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تا سال 1385 را بر عهده داشته است.
نگارش چند عنوان کتاب مانند تصحیح نسخه خطی کلیات دیوان حیدر یغما نیشابوری، فرهنگ جغرافیای تاریخی نیشابور( تا عصر تیموری)، راهنمای آموزش املا و انشای فارسی، حماسه در عرفان(پژوهش ادبی) و «شاعر خشتمال» و نگارش دهها مقاله علمی و دانشگاهی ارایه شده در سمینارهای علمی یا منتشر شده در نشریات نیز در کارنامه علمی وی ثبت شده است.
جواد محقق نیشابوری همچنین از سوابقی مانند نویسندگی، صاحب امتیازی و مدیر مسوولی ماهنامه بینالود نیشابور و سردبیری چندین نشریه دانشگاهی و فرهنگی ادبی برخوردار است و مسولیت ،دبیری و داوری چند کنگره ادبی کشوری و استانی را نیز بر عهده داشته است.
- دکتر مهدی نوروز
مهدی نوروز، نویسنده، محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه در فروردین ماه ۱۳۴۰ در شهر نیشابور بزرگ دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در همین شهر به پایان رسانید و پس از تحصیل در رشته مهندسی مکانیک به زبان و ادبیات فارسی علاقه مند شد و ادامه تحصیل در این رشته را برگزید. دکتر نوروز مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی (PH.D) را با درجه ممتاز به پایان برد. او از سال 1372 به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی نیشابور به تدریس پرداخت. وی مدتی معاونت دانشجویی و فرهنگی این دانشگاه را نیز در کارنامه خود دارد و چندسالی نیز در دانشکده فنی و حرفه ای دختران نیشابور به فعالیت آموزشی پرداخت. ایشان در حال حاضر سکان ریاست موسسه آموزش عالی سبحان نیشابور را به دست دارد. استادی راهنمای بیش از پنجاه رسالۀ دکترای تخصصی و پایان نا مه کارشناسی ارشد در رشته های زبان و ادبیات فارسی و عرفان اسلامی، ریاست هیات مدیره خانۀ هنرمندان نیشابور، ریاست انجمن ادب و فرهنگ و هنر نیشابور، ریاست هیات مدیره انجمن ادبی نویسندگان و پژوهشگران ابرشهر، دبیر علمی همایشهای روزهای ملی عطار و خیام نیشابوری، عضو فرهنگی شورای فرهنگ عمومی شهرستان نیشابور، مشاور فرهنگی- ادبی معاونت استانداری و فرمانداری نیشابور، نماینده انجمن مفاخر در نیشابور، همکاری با مؤسسه حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس در تألیف و ویراستاری زندگینامه و خاطرات برخی از سرداران دفاع مقدس از جمله : سردار شهید علی اکبر بشنیجی، سردار شهید احمد رضا رحمتی و سردار شهید عباس یوسفی و . . . تالیف چندین جلد کتاب که از جمله آنها: سرای سعادت، سخن فارسی، شیوه نامۀ تحقیقات ادبی، آشنایی با شعر و عناصر آن، مرگ اندیشی در نگاه عطار نیشابوری، تصحیح و ویراستاری چندین کتاب و . . . از دیگر فعالیتهای پژوهشی ایشان می باشد.
- دکتر محمد نوری زاده
دکتر محمد نوری زاده متولد 1350/03/20 و عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه ای نیشابور است که بیش از یک دهه در زمینه های علمی: طراحی آموزشی، روش تدریس علوم پایه، کارآفرینی، خلاقیت مهندسی، مدیریت پروژه و مدیریت محصول فعالیت موثر داشته است. بخشی از فعالیت های ایشان شامل :
– مشاور شرکت دانش بنیان اسکای روم – پیشنهاد دهنده طرح ملی جابربن حیان
– همکار استارتاپ های باراناگیمز، رشدانا، فراموز و … – نماینده جهانی استارتاپ ویکند در ایران
– کارشناس سابق واحد مدیریت قراردادهای بانک جهانی در ایران – یک دوره استاد نمونه کشوری و یک دوره پژوهشگر برتر کشور
بخشی از تألیفات و ترجمه ها:
– زمین شناسی مهندسی از دیدگاه زیست محیطی – زمین شناسی کواترنری برای مهندسین
– کیهان- نگاهی به دنیای اسرارآمیز ستارگان و کهکشان ها – 46 پروژه علمی برای دانش آموزان پژوهشگر
– روش انجام پروژه علمی برای دانش آموزان پژوهشگر – آداب داوری جشنواره جابربن حیان
– استارتاپ صد دلاری ( ترجمه ) – کتاب دم دستی مدیریت پروژه ( ترجمه ).
–
همشهریان گرامی خواهشمند است چنانچه مشاهیر علمی مهمی را در حوزه تخصصی خودتان می شناسید و یا مطالب خلاصه شده یا تصاویری از مشاهیر ذکر شده در اختیار دارید، به منظور غنی سازی پورتال با ما به اشتراک بگذارید و نظرات ارزنده تان را جهت بهبود خدمات علمی پورتال ارسال نمایید.