استاد فرحبخشیان

شاعران معاصر نیشابور

استاد محمدحسن فرحبخشیان

محمدحسن فرحبخشیان معروف به ژولیدهٔ نیشابوری فرزند محمداسماعیل و متولد سال ۱۳۲۰ و درگذشتهٔ ۱۹ مهر ۱۳۸۶، از شاعران متعهد نیشابور است که به گفته خودش از کودکی به امامان شیعه علاقمند بوده و منشأ این علاقه را به حضورش در مراسم مذهبی در دوران کودکی مربوط می‌دانسته است. از ۱۲ سالگی و پس از آن‌که شبی در خواب، شخصی او را به شعر گفتن تشویق کرد، سرودن شعر را آغاز کرده بود. او در وقایع خرداد سال ۴۲ به سرودن شعرهای انقلابی روی‌آورد که به خاطر سرودن آنها ۳ سال و ۸ ماه را در زندان گذراند.

پیام رهبر ایران در این جهان این است             سکوت در برابر ظالم، خلاف آیین است

چو دید عکس خمینی، به خود بگفتا شاه:      کسی که کاخ مرا زیر و رو کند، این است!

ژولیده پس از آزادی از زندان، تا سال ۱۳۵۷، دو بار دیگر و در جمع، ۶ ماه دیگر زندان را تجربه کرد.

طبق گفتهٔ فرحبخشیان لقب « ژولیدهٔ شوریدهٔ خاکی » را سید محمود طالقانی زمانی که برای اولین‌بار او را در زندان ملاقات کرده بود برای خطاب کردنش استفاده کرده بود و در دیدارهای بعدی، لقب «ژولیده» را برای او برگزیده بود. ژولیده پس از رهایی از زندان قصر مدتی در ورامین ساکن شد، و سپس به وطن مراجعت نمود و در مرحلهٔ دوم از سال ۱۳۶۸ در ورامین سکونت گزید و تا آخر عمر آنجا باقی ماند. وی در دوران  هشت سال دفاع مقدس، نیز در جبهه‌های نبرد حضور یافت فرزندش را هم تقدیم اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی کرد که برخی سروده‌های حماسی وی به آن دوران برمی‌گردد. سرانجام ژولیدهٔ نیشابور، در عصرگاه روز پنجشنبه، نوزدهم مهر ۱۳۸۶ شمسی، در بیمارستان سوم شعبان تهران بر اثر سکتهٔ قلبی درگذشت و پیکرش در گورستان ورامین – موسوم به گلزار شهدای حسین رضا- در کنار فرزندش دفن شد.

آثار ژولیدهٔ نیشابوری

درونمایه اغلب سروده‌های این شاعر آئینی و دغدغه‌مند، مذهب، مدح اهل بیت (ع)، انقلاب و دفاع مقدس می‌باشد. از این شاعر نازک‌اندیش و بدیهه‌سرای نیشابوری تا کنون بالغ بر ۳۰ اثر در قالب کتاب و جزوه مشتمل بر مجموعه آثاری از قبیل: «گلبانگ عشق»، «ای قلبها بسوزید»، «ای چشمها بگریید»، «چه کنم، دام می‌سوزد» و… به زیور طبع آراسته گردیده که برخی از این آثار بیش از ۱۵ بار تجدید چاپ شده‌است. برخی شعرهای ژولیده نیشابوری، سال‌هاست که همچون جوی روان بر زبان مردم، پوسترها و اعلامیه‌ها و سایر جراید و رسانه‌ها جاری‌اند، از آن جمله‌اند: «در بهار آزادی جای شهدا خالی» و «ای شهیدان وطن پر لاله گلزار شماست» و….

استاد  ژولیده نیشابوری زیارت عاشورا را هم به زبان شعر درآورده‌است که  انگیزه این کار را چنین ترسیم می‌نماید: «در یک شب جمعه، بعد از خواندن زیارت عاشورا، به خانم فاطمه زهرا (س) متوسل شدم و بعد از گریه و زاری به خواب رفتم ساعت ۲ بعد از نیمه شب بود که در خانه به صدا درآمد. وقتی رفتم دم در، یک آقای بزرگواری با شال سبز مرا به اسم صدا زد و گفت، چرا زیارت جدم را به شعر نمی‌گویی و سپس از نظر رفت و من آن شب تا صبح تمام زیارت عاشورا را به شعر درآوردم.»

 اشعار زیر چند نمونه ناب از استاد فرخبخشیان است:

لطف حق

دلت را خانهٔ ما کن، مصفّـا کردنش با من به من درد دل افشا کن، مداوا کردنش با من
اگر گم کرده‌ای ای دل، کلید استجابت را بیا یک لحظه با ما باش، پیدا کردنش با من
بیفشان قطرهٔ اشکی که من باشم خریدارش بیاور قطره‌ای اخلاص، دریا کردنش با من
اگر درها به‌رویت بسته شد دل بد مکن بازآ درِ این خانه دق‌الباب کُـن، واکردنش با من
به ما گو حاجت خود را، اجابت می‌کنم آنی طلب کن هرچه می‌خواهی، مهیّـا کردنش با من
بیا قبل از وقوع مرگ روشن کن حسابت را بیاور نیک وبد را جمع، منها کردنش با من
چو خوردی روزی امروز ما را شکر نعمت کن غم فردا مخور، تأمین فردا کردنش با من
به قرآن آیهٔ رحمت فراوان است ای انسان بخوان این آیه را، تفسیر و معنا کردنش با من
اگر عمری گنه کردی، مشو نومید از رحمت تو توبه نامه را بنویس، امضا کردنش با من
آن که نوشید می از جام بلا کیست؟ حسین آن که کوشید به یاری خدا کیست؟ حسین
آن که از کعبۀ گل جانب معشوق شتافت خیمه در کعبۀ دل کرد به پا کیست؟ حسین
آن که با سعی و صفا کرد وداع و چو خلیل کرد آهنگ سفر سوی منا کیست؟ حسین
آن که در مدرسۀ عشق پی حفظ شرف هله آموخت به ما درس وفا کیست؟ حسین…
آن که در سنگر آزادگی و آزادی سر نَهَد در خطِ تسلیم و رضا کیست؟ حسین
آن که با دادن هفتاد و دو تن قربانی درس آزادگی آموخت به ما کیست؟ حسین
آن که از خون علی‌اصغر شش‌ماهه گذشت تا شود شافع ما روز جزا کیست؟ حسین
آن که لب‌تشنه لب آب روان گشت شهید در عوض داد به ما آب بقا کیست؟ حسین…
يارب از فرط گنه، نامه‌سياهم چه كنم گر نبخشى ز ره لطف گناهم، چه كنم
بسته گرديده ز هر سو به رُخم راه نجات ندهى گر تو در اين معركه راهم چه كنم
يوسف، افتاد به چاه از اثر بى‌گنهى من ز فرط گنه افتاده به چاهم چه كنم
به هدف گر نخورد تير دعايم هيهات به اثر گر نرسد شعلۀ آهم چه كنم
سايۀ لطف تو از لطف اگر روز معاد نشود شامل احوال تباهم چه كنم
كس به روى منِ «ژوليده» نگاهى نكند نكنى گر تو هم از مهر نگاهم چه كنم
منبع:
– پورتال شعر هیاتhttps://www.shereheyat.ir

پژوهشگر و همشهری گرامی درصورتی که اسناد و مطالب تکمیلی از مشاهیر و فعالان فرهنگی پورتال در اختیار دارید، خواهشمند است از صفحه

 ارسال اسناد و تصاویر، آنها را برای ما ارسال فرمایید.

فهرست