مشاهیر و نام آوران فرهنگی معاصر نیشابور
فهرست مشاهیر ذیل مشتمل بر نام آورانی است که زاده نیشابور برپایه جغرافیای سیاسی، بخشبندیهای سیاسی تاریخی باشندگان در نیشابور که در آنجا زیستهاند، درگذشتگان در نیشابور و آنهایی که در نیشابور به خاکسپرده شدهاند، میباشد. همچنین این فهرست ممکن است آنهایی که ریشه نیشابوری دارند؛ یا داشتهاند را دربرگیرد. معرفی مشاهیر نیز بر اساس ترتیب حروف الفبای فامیل آنها تقدیم شده است.
- محمدقاسم اَخَویان
محمدقاسم اَخَویان متولد ۱۳۰۵ نیشابور و درگذشتهٔ ۲۱ دی ۱۳۹۸ در نیشابور است که از هنرمندان ایرانی در هنرهای تجسمی و استاد پیشکسوت معماری سنتی خراسان بود. اخویان جز معدود استادان تیشهداری در ایران بهشمار میرفت. مشهورترین اثر او ستونهای آجرین ورودی بلوار خیام در نزدیکی آرامگاه عمر خیام در شهر نیشابور است. او در خلال برگزاری کنگره جهانی عطار از شاهکار خود که آجرکاری هفت شهر عشق و سیمرغ بود رونمایی کرد. بیشتر بناها و آرامگاههای مهم امروزین نیشابور توسط وی بازسازی شدهاند. اخویان در رشتههای آجرتراشی، قلمزنی، آسیابسازی، گنبدسازی، مرمت، آهنگری، پنجرهسازی فعال بودهاست. پس از پژوهشهای باستانشناسی در نیشابور وی برای اولینبار طرح استفاده از طرحهای آثار مکشوفه از نیشابور قدیم را بر روی آجر مطرح و اجرا کرد. تکنیک ویژه او فیالبداهه کار کردن در هنرهای سنتی بدون پیشفرضی در ذهن و بعد از یک تمرکز خاص، آنچه در خیال دارد را به ظهور میرساند. استاد اخویان در آرامگاه مشاهیر نیشابور به خاک سپرده شده است.
- منصور انوری
منصور انوری متولد 1334 در نیشابور، نویسندگی را ابتدا با داستان کوتاه ( بی بی سی ) در سال 1364 آغاز و ادامه آن مجموعه داستانی مصافحه با ارواح ( انتشارت نیستان )، 2- جاده جنگ ( مجموعه 12جلدی ). 3- از عشقاباد تا عشق آباد ( 2 جلدی ) ( جاده جنگ و از عشقاباد تا عشق آباد را سوره مهر چاپ و حوزه هنری حمایت کرده است ). 4- کتاب بر فراز آشیانه عنقا- درباره شهید کاوه – که 3 جلد آن نگارش یافته و 2 جلد آن چاپ شده است ( بنیاد حفظ آثار و انتشارات صریر پشتیبانی و چاپ کرده اند . 5- قربانگاه عشق ( بیوگرافی شهدای خراسان ) جوایز و رتبه های منصور انوری : جاده جنگ برنده : 1- کتاب فصل 2- قلم زرین 3- کتاب سال 4- جایزه یکصد و ده سکه ای جلال آل احمد شده است . همینطور کتاب [ از عشقاباد تا عشق آباد ] برنده دوم رمان انقلاب [جایزه هفت میلیونی] و نیز در بخش شایسته چاپهای آستان قدس رضوی (ع) رتبه نخست را کسب کرده است.
- محسن برمهانی
محسن برمهانی متولد 1358 در نیشابور است. او ابتدا در هنرستان هنرهای تجسمی پسران مشهد گرافیک خواند و به عکاسی هم علاقهمند بود و علاقه او به عکاسی پیش از ورود به دانشکده صدا و سیما دستاوردهایی همچون: کسب رتبه اول عکاسی مسابقات دانشآموزی کشور در سال 1371، کسب رتبه دوم عکاسی مسابقات دانشآموزی کشور در سال 1373، برنده جایزه برتر بخش مستند اجتماعی هفتمین دوسالانه بینالمللی عکس ایران بین 58 کشور در سال 1375، برنده مدال نقره فدراسیون جهانی هنر عکاسی در سال 1375 و … به همراه آورد. برمهانی در سال 1378 در رشته فیلمسازی وارد دانشکده صدا و سیما شد و چندین برنامه تلویزیونی طی سال های 1377 تا سال 1385 در نقش کارگردان، تهیهکننده و نویسنده ساخت. مستندهایی نظیر:«هزاران فرسنگ دورتر»، «کریم »، «به پشت تابلو نگاه کن» و «یکی تونس، یکی نتونس» از آثار درخشان اوست.
برمهانی دبیری شورای فیلم و سریال سازمان صداوسیما، مسئولیت کمیته تأمین و پخش ستاد انتخابات سازمان صداوسیما، مدیریت مرکز بینالملل هنر و رسانه سازمان اوج، عضویت در شورای برگزاری و سیاستگذاری کنفرانس افق نو در بیروت و…از جمله سوابق مدیریتی او به شمار میرود. برمهانی در 28 تیر 1399 به عنوان مدیرکل تامین برنامه های خارجی و رسانه بین الملل سیما و سپس در 19 اردیبهشت 1401 طی حکمی از سوی پیمان جبلی رئیس سازمان صدا و سیما به عنوان معاون جدید این سازمان منصوب شد.
- هادی حاجتمند
هادی حاجتمند نویسنده، کارگردان و فعال سینما، متولد سوم آذر ماه سال 1362 در نيشابور است. وی با کارگردانی آثار درخشانی همانند « اشنوگل » در سال 1395 و « مدیترانه » در سال 1397 و همچنین مستند بهارستان با موضوع حمله تروریستی داعش به مجلس دارای آینده ای روشن در کارگردانی آثار حوزه دفاع مقدس می باشد.
–
- امیرحسین صدیق
امیرحسین صدیق، بازیگر تلویزیون، سینما و تئاتر در 1351/8/8 در شهر نیشابور دیده به جهان گشود. پدرش، علی صدیق را در 7 سالگی در اثر سانحه رانندگی از دست داده و خانم زهره دهسنگی مادرش می باشد. وی دیپلم بازیگری از مدرسه هنر و ادبیات صدا و سیما دریافت کرده است. همکاری در چند ساخته کارگردان معروف، مرضیه برومند، باعث شناخته شدن وی گردید از جمله خودرو تهران 11، هتل و مربای شیرین؛ به ویژه با نقش آفرینی در مجموعه زی زی گولو در نقش آقای پدر به چهره محبوب بچه ها و حتی بزرگترها تبدیل شد. کارگردانی فیلم دربه درها و حضور در سریال های دردسر های عظیم 2، عصر پاییزی، آب پریا و . . . و همچنین بازی در فیلم های سینمایی مانند بیداری، میم مثل مادر، تله، نوک برج، شبانه، نسل سوخته، شب روباه و . . . از جمله فعالیت های درخشان هنری اوست.
- رشید کاکاوند
رشید کاکاوند شاعر، داستاننویس، پژوهشگر ادبیات فارسی، مجری رادیو و تلویزیون و استاد دانشگاه در دوره معاصر بوده که در سال ۱۳۴۶ در نیشابور متولد شده است. از دوران مدرسه خود علاقه به ادبیات داشت و بر این اساس فوق لیسانس ادبیات را از دانشگاه آزاد کرج اخذ نمود. در سال ۱۳۷۶به طور اتفاقی در تصحیح تلفظ یک واژه به هنگام ضبط یک برنامه رادیویی حضور داشت و سپس به عنوان کارشناس ادبیات وارد رادیو کرج گردید و این رفت و آمد کم کم او را بعنوان مجری و کارشناس ماندگار کرد. سالها در شیفت شب رادیو پیام گویندگی کرد. از جمله برنامههایی که او اجرای آنها را بر عهده داشته، میتوان به برنامهٔ دو قدم مانده به صبح، رادیو هفت، صد برگ، شرح پریشانی، رادیو شب، شب شعر، هزاره شعر،آنچه خود داشت و برنامهٔ شبانگاهی رادیو پیام اشاره کرد. او در در برنامه تلویزیونی «کتابباز» به عنوان کارشناس فعالیت می کند. کاکاوند به تفأل حافظ و قصهگویی نیز معروف است.
- عبدالرضا کاهانی
عبدالرضا كاهاني کارگردان، فیلمنامهنویس، تهیهکننده و تدوین گر سینما و متولد 1352 در نيشابور است. او دیپلم خود را در شهر نیشابور و در رشتهٔ فرهنگ و ادب ( علوم انسانی ) در سال ۱۳۷۰ دریافت کرد و پس از آن مدرک کارشناسی خود در رشتهٔ بازیگری ( نمایش ) را در سال ۱۳۷۵ از دانشگاه آزاد اراک گرفت. وي فعاليت هنري را با ساخت فيلم هاي كوتاه آغاز كرد اما در ادامه فعالیت های هنری درخشانی نظیر کارگردانی فیلم های بیست، هیچ، اسب حیوان نجیبی است، بی خود و بی جهت و . . . در عرصه سینما از خود به یادگار گذاشته است.
- فریدون گرایلی
فریدون گرایلی متولد اول فروردین ١٣٢١ و درگذشته ١۴ مهر ١٣٧٩ در نیشابور است که از جمله شاعران، نویسندگان و پژوهشگران معروف 50 سال اخیر نیشابور به شمار می آید. تحصیلات دوره دبستان و دبیرستان و دانشسرا را در زادگاهش گذراند و برای ادامه تحصیل به مشهد و اصفهان رفت و در رشته تاریخ از آنجا دانشآموخته شد. استاد گرایلی در قطعه آرامگاه مشاهیر شهر نیشابور به خاک سپرده شده است و کتاب های نیشابور شهر فیروزه، نیشابور و محاکمه حکیم عمر خیام و مشاهیر نیشابور شهر قلمدانهای مرصع از آثار اوست.
- –
- مجید ملانوروزی
مجید ملانوروزی متولد ۱۳۴۵ در نیشابور، نقاش و پژوهشگر تاریخ هنر و روزنامهنگاری است که از دهه ۶۰ در کیهان فرهنگی و در دهه ۷۰ کارشناس هنری کتابهای درسی و از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹ مدیر فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و رئیس فرهنگسرای شفق تهران بود، در میان سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ معاون گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش بود. دوره ریاست وی بر این جزیره همراه بود با گسترش سرمایهگذاریهای کلان در حوزه گردشگری کیش و فراهم شدن زیر ساختهای گردشگری جزیره کیش و ایجاد و برگزاری جشنوارههای بزرگ هنری در سطح بینالمللی بوده است.
از دی ماه ۱۳۹۲ به مدت ۵ سال مدیریت موزه هنرهای معاصر تهران را بر عهده داشت و در این دوره باعث آشتی هنرمندان بزرگ تجسمی با این موزه شد، برگزاری نمایشگاههای بزرگ از هنرمندان مطرح دنیا در این موزه همچون هنرمندانی تونی کرگ، اتو پینه، ویم دلوی و قرارداد همکاری با بنیادهای بزرگ هنری دنیا و بنیاد پروس آلمان با حضور اشتون مایر رئیسجمهور آلمان که تور گنجینه موزه هنرهای معاصر به اروپا بسیار خبرساز شد. با حضور ملانوروزی در اداره کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعداد زیادی گالری با استانداردهای روز دنیا در تهران دایر شد که پیش تر شاهد آن در کشور نبودیم و فضای بازی برای تعامل هنرمندان تجسمی در دنیا شد. مجید ملانوروزی همچنین دو دوره نمایشگاهگردان و کمیسر بینال هنر ونیز (پنجاه و ششمین ۲۰۱۵_ پنجاه و هفتمین۲۰۱۷) بوده است.
همشهریان گرامی خواهشمند است چنانچه مطالب خلاصه شده و قابل ذکر یا تصاویری از مشاهیر ذکر شده در اختیار دارید، به منظور غنی سازی پورتال با ما به اشتراک بگذارید و نظرات ارزنده تان را جهت بهبود خدمات علمی پورتال ارسال نمایید.